Endometrioza

Endometrioza występuje, gdy tkanka podobna do tkanki wyścielającej macicę kobiety wyrasta poza macicę. Ta tkanka zachowuje się jak zwykła tkanka macicy podczas okresu tzn. rozpada się i krwawi pod koniec cyklu. Ale ta krew nie ma ujścia  - otaczające obszary mogą wykazywać stan zapalny lub opuchnięcie. Oznacza to, że możesz mieć blizny i zmiany chorobowe. Endometrioza występuje najczęściej na jajnikach. Jakie są jej objawy? W jaki sposób poradzić sobie z endometriozą? Co jest charakterystycznym objawem endometriozy? Dlaczego ważne jest jej skuteczne wykrycie? O tym piszemy poniżej!


Rodzaje endometriozy

Istnieją trzy główne typy endometriozy, w zależności od miejsca jej występowania:

• powierzchowne uszkodzenie otrzewnej - jest to najczęstszy rodzaj i powoduje zmiany na otrzewnej,
• endometrioma (zmiana jajnika) - ciemne, wypełnione płynem cysty, zwane również cystami czekoladowymi, tworzą się głęboko w jajnikach, nie reagują dobrze na leczenie, jak również  mogą uszkodzić zdrową tkankę,
• głęboko naciekająca endometrioza - ten typ rośnie pod otrzewną i może obejmować narządy w pobliżu macicy, takie jak jelita lub pęcherz. Ma go około 1% do 5% kobiet z endometriozą

 
Jakie są przyczyny endometriozy?

Lekarze nie są w stanie precyzyjnie określić, co powoduje endometriozę. Niektórzy eksperci uważają, że krew menstruacyjna zawierająca komórki endometrium może przechodzić z powrotem przez jajowody do jamy miednicy, gdzie komórki przyklejają się do narządów. Nazywa się to menstruacją wsteczną. 

Twoje geny również mogą odgrywać pewną rolę w tym schorzeniu. Jeśli twoja mama lub siostra ma endometriozę, jest duże prawdopodobieństwo, że i ty zachorujesz. Niektóre kobiety z endometriozą mają również zaburzenia układu odpornościowego, przy czym lekarze nie stwierdzili ze stuprocentową pewnością, że istnieje istnieje związek pomiędzy endometriozą, a zaburzeniem układu odpornościwego. 

 

Endometrioza i powikłania

Silny ból związany z endometriozą może wpływać na jakość życia. Niektóre kobiety zmagają się z lękiem lub depresją. Pomocne mogą być zabiegi medyczne i opieka psychiatryczna. Endometrioza może zwiększać ryzyko raka jajnika lub innego raka zwanego gruczolakorakiem związanym z endometriozą.

 

Endometrioza i płodność

Endometrioza jest główną przyczyną niepłodności. Dotyka około 5 milionów kobiet w Stanach Zjednoczonych. Endometrioza wpływa na narządy rozrodcze, a w związku z tym twoja zdolność do zajścia w ciążę może stać się problemem, ponieważ:

• tkanka endometrium owija się wokół jajników, co może blokować uwalnianie komórek jajowych, 

• tkanka może blokować przedostanie się plemników do jajowodów,

• endometrioza może powstrzymać zapłodnione jajo przed zsunięciem się z jajowodów do macicy.

Chirurg może rozwiązać te problemy, ale endometrioza może utrudnić poczęcie dziecka w inny sposób, tzn może:.

• zmienić chemię hormonalną organizmu,

• spowodować, że układ odpornościowy twojego organizmu zaatakuje zarodek,

• wpływać na warstwę tkanki wyściełającej macicę, w której zagnieżdża się jajo.

Twój lekarz może chirurgicznie usunąć tkankę endometrium. To toruje drogę plemnikom do zapłodnienia komórki jajowej. Jeśli operacja nie jest opcją, możesz rozważyć inseminację domaciczną (IUI), która polega na wprowadzeniu nasienia partnera bezpośrednio do macicy. Istnieje również możliwość połączenia IUI z „kontrolowaną hiperstymulacją jajników”, co oznacza stosowanie leków, które pomogą twoim jajnikom wygenerować więcej jajeczek. Kobiety, które stosują tę technikę, częściej zachodzą w ciążę niż te, które nie otrzymują pomocy. Inną opcją jest zapłodnienie in vitro (IVF). Może to zwiększyć twoje szanse na poczęcie, ale statystyki dotyczące ciąż IVF są różne.

 

Dolegliwości bólowe i inne objawy endometriozy

Początkowo możesz nie zauważyć żadnych objawów, niemniej zalicza się do nich:

• ból pleców podczas miesiączki,

• ciężkie skurcze menstruacyjne,

• ból podczas wypróżnienia, zwłaszcza podczas miesiączki,

• nietypowe lub obfite krwawienie podczas miesiączek,

• krew w stolcu lub moczu,

• biegunka lub zaparcia,

• bolesny seks,

• stałe zmęczenie,

• problemy z zajściem w ciążę.

Ból i niepłodność są częstymi objawami, chociaż 20–25% kobiet jest bezobjawowych. Obecność objawów bólowych jest związana z rodzajem zmian endometrium, ponieważ 50% kobiet choruje z typowymi zmianami, 10% kobiet zmaga się ze zmianami torbielowatymi jajników i 5% kobiet walczy z głęboką endometriozą i nie odczuwa bólu.
 

Niepłodność 

Około jedna trzecia kobiet z niepłodnością ma endometriozę. Wśród osób z endometriozą około 40% jest bezpłodnych. Patogeneza niepłodności zależy od stadium choroby: we wczesnym stadium choroby zakłada się, że jest to wtórne do reakcji zapalnej, która upośledza różne aspekty poczęcia, podczas gdy w późniejszym stadium choroby zniekształcona anatomia miednicy i zrosty przyczyniają się do upośledzenia zapłodnienia


Inne objawy

Inne objawy to biegunka lub zaparcia, chroniczne zmęczenie, nudności i wymioty, migreny, stany podgorączkowe, obfite lub nieregularne miesiączki oraz hipoglikemia. Istnieje związek między endometriozą a niektórymi typami nowotworów, zwłaszcza niektórymi typami raka jajnika, chłoniakiem nieziarniczym i rakiem mózgu. Endometrioza nie ma związku z rakiem endometrium. Rzadko endometrioza może powodować, że tkanka podobna do endometrium znajduje się w innych częściach ciała. Endometrioza klatki piersiowej generuje następujące objawy: kaszel krwią, zapadnięte płuco lub krwawienie do jamy opłucnej. Ponadto stres może być przyczyną lub następstwem endometriozy. 

 

Zdrowie fizyczne

Powikłania endometriozy obejmują wewnętrzne blizny, zrosty, torbiele miednicy, torbiele czekoladowe jajników, pęknięte torbiele oraz niedrożność jelit i moczowodu wynikającą z zrostów miednicy. Niepłodność związana z endometriozą może być utożsamiana z tworzeniem blizn i zniekształceniami anatomicznymi spowodowanymi endometriozą. Endometrioza jajnika może komplikować ciążę przez ropień lub pęknięcie.

Endometrioza klatki piersiowej może być z kolei związana z zespołem nawracającej endometriozy klatki piersiowej w okresie menstruacyjnym, który obejmuje odmę opłucnową w obrębie ramion u 73% kobiet i guzki płucne w 6% przypadków. 
 

Zdrowie psychiczne 
 

Endometrioza wiąże się z podwyższonym ryzykiem rozwoju depresji i zaburzeń lękowych. Badania sugerują, że jest to częściowo spowodowane bólem miednicy odczuwanym przez pacjentki z endometriozą. Wykazano, że ból miednicy ma znaczący negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i jakość życia kobiet, w szczególności kobiety cierpiące na ból miednicy zgłaszają wysoki poziom lęku i depresji, utratę zdolności do pracy, ograniczenia w aktywnościach społecznych i słabą jakość życia. 

Genetyka
 

Endometrioza to choroba dziedziczna, na którą mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Dzieci lub rodzeństwo osób z endometriozą są bardziej narażone na rozwój endometriozy; niski poziom progesteronu może być genetyczny i może przyczyniać się do zaburzenia równowagi hormonalnej. Istnieje około sześciokrotny wzrost częstości występowania schorzenia  u osób z chorym krewnym pierwszego stopnia.

Toksyny środowiskowe
 

Niektóre czynniki związane z endometriozą obejmują przedłużoną ekspozycję na estrogen np. podczas menopauzy czy niedrożność odpływu menstruacyjnego, np. w anomaliach Müllera. W kilku badaniach zbadano potencjalny związek między ekspozycją na dioksyny, a endometriozą, ale dowody nie są jednoznaczne, a potencjalne mechanizmy są słabo poznane. Przegląd badań nad dioksynami i endometriozą z 2004 r. wykazał, że dane ludzkie potwierdzające związek dioksyn-endometriozy są skąpe i sprzeczne. Natomiast przegląd z 2009 r. wskazuje, że nie ma wystarczających dowodów na potwierdzenie związku między ekspozycją na dioksyny, a rozwojem endometriozy. 

 

Budowa endometrium 

Główne teorie dotyczące powstawania ektopowej tkanki podobnej do endometrium obejmują menstruację wsteczną, müllerianozę, metaplazję celomiczną, rozsiew komórek macierzystych w naczyniach krwionośnych i transplantację chirurgiczną. Każda z nich została dokładniej opisana poniżej.

 

Teoria wstecznej menstruacji

Teoria wstecznej miesiączki (zwana również teorią implantacji lub teorią transplantacji) jest najpowszechniej akceptowaną teorią dotyczącą rozprzestrzeniania się i przekształcania ektopowego endometrium w endometriozę. Sugeruje to, że podczas menstruacji u kobiety niektóre szczątki endometrium przepływają z powrotem przez jajowody do jamy otrzewnej, przyczepiając się do powierzchni otrzewnej (wyściółki jamy brzusznej), gdzie mogą dalej atakować tkankę lub przekształcić się w endometriozę. 

 

Lokalizacja

Najczęściej endometrioza występuje na:

• jajnikach,
• jajowodach,
• tkance utrzymującej macicę w miejscu (więzadła),
• zewnętrznej powierzchni macicy,

Mniej popularne miejsca to:

• pochwa,
• szyjka macicy,
• srom,
• jelito,
• pęcherz moczowy,
• odbytnica.

 
Endometrioza może rozprzestrzeniać się na szyjkę macicy i pochwę lub na miejsca chirurgicznego nacięcia brzucha, znane jako „endometrioza bliznowata”. Endometrioza odbytniczo-pochwowa lub jelitowa dotyka około 5-12% osób z endometriozą i może powodować silny ból podczas wypróżniania.

Głęboko naciekającą endometriozę definiuje się jako obecność gruczołów endometrialnych i zrębu naciekającego tkankę podotrzewnową powyżej 5 mm. Częstość występowania DIE szacuje się na 1 do 2%. Endometrioza głęboka zazwyczaj objawia się jako pojedynczy guzek w fałdzie pęcherzowo-macicznym lub w dolnej 20 cm części jelita. Głęboka endometrioza często wiąże się z silnym bólem.
 
 

Endometrioza pozamiednicowa

Rzadko endometrioza pojawia się w częściach ciała znajdujących się poza miednicą, takich jak płuca, mózg i skóra. „Bliznowata endometrioza” może wystąpić w chirurgicznych nacięciach brzucha. Czynniki ryzyka endometriozy bliznowatej obejmują wcześniejsze operacje jamy brzusznej, takie jak histerotomia lub cięcie cesarskie, ciąże pozamaciczne, salpingotomia poporodowa, laparoskopia, amniopunkcja, wycięcie wyrostka robaczkowego, nacięcie krocza, histerektomia pochwowa i naprawa przepukliny. Endometrioza może również objawiać się zmianami skórnymi w endometriozie skórnej.

Rzadziej zmiany można znaleźć na przeponie lub płucach. Endometrioza przeponowa występuje rzadko, prawie zawsze w prawej półprzeponie i może powodować cykliczny ból prawej łopatki (barku) lub okolicy szyjnej (szyi) w okresie menstruacyjnym.

 

Diagnoza

Historia zdrowia i badanie fizykalne mogą skłonić lekarza do podejrzenia endometriozy. Istnieje wyraźna korzyść z poddania się ultrasonograficznej procedurze diagnostycznej (TVUS) jako pierwszym etapie badania w kierunku endometriozy. Dla wielu pacjentów występują znaczne opóźnienia w diagnozie. Badania pokazują, że w Stanach Zjednoczonych średnie opóźnienie wynosi 11,7 lat. Pacjenci w Wielkiej Brytanii mają średnie opóźnienie 8 lat, aw Norwegii 6,7 lat. Jedna trzecia kobiet konsultowała się ze swoim lekarzem rodzinnym sześć lub więcej razy przed postawieniem diagnozy. 

Najczęstszymi miejscami endometriozy są jajniki, następnie torebka Douglasa, tylne liście więzadeł szerokich i więzadła krzyżowo-maciczne. Jeśli chodzi o endometriozę głęboko naciekającą, TVUS, TRUS i MRI są technikami do nieinwazyjnej diagnostyki o wysokiej czułości i swoistości.

 

Laparoskopia

Laparoskopia, to zabieg chirurgiczny, w którym kamera zagląda do jamy brzusznej, jest jedynym sposobem na dokładne zdiagnozowanie rozległości i ciężkości endometriozy miednicy/brzusznej. Laparoskopia nie nadaje się do badania miejsc położonych poza miednicą, takich jak pępek, worki przepuklinowe, ściany brzucha, płuca lub nerki. 

Badania przeprowadzone w 2019 i 2020 r. wykazały, że wraz z postępem w obrazowaniu diagnoza endometriozy nie powinna być już uważana za synonim natychmiastowej diagnozy laparoskopowej, jak również wykazały, iż endometriozę należy klasyfikować jako zespół, który wymaga potwierdzenia widocznych zmian podczas laparoskopii oprócz charakterystycznych objawów.

Laparoskopia pozwala na wizualizację zmiany, chyba że zmiana jest widoczna na zewnątrz (np. guzek endometrialny w pochwie) lub znajduje się poza jamą brzuszną. Jeśli narośla (zmiany) nie są widoczne, należy wykonać biopsję w celu ustalenia diagnozy. Chirurgia diagnostyczna pozwala również na jednoczesne leczenie operacyjne endometriozy.

 

USG 

USG pochwy ma wartość kliniczną w diagnostyce endometriozy oraz przed operacją w przypadku endometriozy głębokiej. Dotyczy to identyfikacji rozprzestrzeniania się choroby u osób z ugruntowanym klinicznym podejrzeniem endometriozy. USG pochwy jest niedrogie, łatwo dostępne, nie ma przeciwwskazań i nie wymaga przygotowania. Pracownicy służby zdrowia przeprowadzający badania USG muszą mieć doświadczenie. Rozszerzając ocenę ultrasonograficzną na tylne i przednie przedziały miednicy, ultrasonograf jest w stanie ocenić ruchomość strukturalną i szukać głęboko naciekających guzków endometrialnych, zwracając uwagę na wielkość, lokalizację i odległość od odbytu.

 

Rezonans magnetyczny

Zastosowanie MRI to kolejna metoda wykrywania zmian w sposób nieinwazyjny. MRI nie jest powszechnie stosowany ze względu na jego koszt i ograniczoną dostępność, jednak ma zdolność wykrywania najczęstszej postaci endometriozy (endometrioma) z wystarczającą dokładnością. 

 

Sekwencje

Badania T1W z lub bez supresji tłuszczu jest zalecany w przypadku guzów endometrialnych; natomiast strzałkowa, osiowa i skośna 2D T2W są zalecane w przypadku endometriozy głęboko naciekającej.

 

Inscenizacja

Chirurgicznie endometriozę można sklasyfikować w kategoriach I–IV według zrewidowanej klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu z 1997 r. Proces jest złożonym systemem punktowym, który ocenia zmiany i zrosty w narządach miednicy, ale ważne jest, aby oceniano tylko chorobę fizyczną, a nie poziom bólu czy niepłodności. Osoba z endometriozą w stadium I może mieć niewielką chorobę i silny ból, podczas gdy osoba z endometriozą w stadium IV może mieć poważną chorobę i nie odczuwać bólu lub odwrotnie. W zasadzie różne etapy choroby zostały przedstawione poniżej:
 

• Etap I (minimalny) - wyniki ograniczają się tylko do powierzchownych zmian i prawdopodobnie kilku przezroczystych zrostów,
• Etap II (łagodny) - zmiany następują,
• Etap III (umiarkowany) - występuje więcej guzków endometrialnych na jajniku i więcej zrostów,
• Etap IV (ciężki) - duże guzki endometrialne, rozległe zrosty. Implanty i zrosty mogą znajdować się poza macicą. Często występują duże torbiele jajników.

Markery endometriozy

Obszarem badań jest poszukiwanie markerów endometriozy. W 2010 r. zasadniczo wszystkie proponowane biomarkery endometriozy miały niejasne zastosowanie medyczne, chociaż niektóre wydają się obiecujące. Jedynym biomarkerem używanym przez ostatnie 20 lat jest CA-125. Badania z 2016 r. wykazały, że ten biomarker był obecny u osób z objawami endometriozy; a po wykluczeniu raka jajnika pozytywny wynik CA-125 może potwierdzić diagnozę. Jego skuteczność w wykluczeniu endometriozy jest niska. Poziom CA-125 wydaje się spadać podczas leczenia endometriozy, ale nie wykazano korelacji z chorobą. 

W innym przeglądzie z 2011 r. zidentyfikowano kilka przypuszczalnych biomarkerów po biopsji, w tym odkrycia małych włókien nerwów czuciowych lub wadliwie wyrażonej podjednostki integryny β3. Wskazywano, że przyszłe narzędzie diagnostyczne dla endometriozy będzie składało się z panelu kilku specyficznych i wrażliwych biomarkerów, obejmujących zarówno stężenia substancji, jak i predyspozycje genetyczne.

Badanie biomarkerów endometrium do diagnozowania endometriozy z 2016 roku nie było w stanie być przeprowadzone skutecznie ze względu na niską jakość danych naukowych. Zaznaczyć trzeba, że MikroRNA mają potencjał do wykorzystania w decyzjach diagnostycznych i terapeutycznych.

 

Ocena bólu VAS i NRS

Najpopularniejszą skalą bólu służącą do ilościowej oceny bólu związanego z endometriozą jest wizualna skala analogowa (VAS).  VAS i numeryczna skala oceny (NRS) były najlepiej przystosowanymi skalami do pomiaru bólu w endometriozie. Do celów badawczych i bardziej szczegółowego pomiaru bólu w praktyce klinicznej, VAS lub NRS dla każdego typu typowego bólu związanego z endometriozą (bolesne miesiączkowanie, głęboka dyspareunia i niemenstruacyjny przewlekły ból miednicy), w połączeniu z ogólnym wrażeniem klinicznym (CGI) i stosuje się skalę jakości życia.

 

Zapobieganie

Niektóre dowody wskazują, że stosowanie złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem endometriozy, podobnie jak regularne ćwiczenia oraz unikanie alkoholu i kofeiny. 

 

Leczenie endometriozy

Chociaż nie ma lekarstwa na endometriozę, istnieją dwa rodzaje jej niwelowania; leczenie bólu i leczenie niepłodności związanej z endometriozą. W wielu przypadkach menopauza (naturalna lub chirurgiczna) osłabi ten proces. W wieku rozrodczym endometrioza jest jedynie leczona - celem jest złagodzenie bólu, ograniczenie postępu procesu oraz przywrócenia lub zachowania płodności w razie potrzeby. U młodszych osób niektóre zabiegi chirurgiczne mają na celu usunięcie tkanki endometrialnej i zachowanie jajników bez uszkodzenia zdrowej tkanki. Farmakoterapię w leczeniu bólu można rozpocząć na podstawie obecności objawów oraz wyników badania i USG, które wykluczają inne potencjalne przyczyny.

Na ogół rozpoznanie endometriozy potwierdza się podczas zabiegu chirurgicznego, w którym można podjąć kroki ablacyjne. Dalsze kroki zależą od okoliczności - osoba bez problemów z płodnością może radzić sobie z objawami za pomocą leków przeciwbólowych i hormonalnych, które hamują naturalny cykl, podczas gdy niepłodna osoba może być leczona wyczekująco po operacji, lekami na niepłodność lub za pomocą IVF.

Przegląd systematyczny Cochrane z 2020 r. wykazał, że w przypadku wszystkich rodzajów endometriozy nie ma pewności, czy chirurgia laparoskopowa poprawia ogólny ból w porównaniu z diagnostyczną laparoskopią. 

 

Chirurgia 

Operacja, jeśli jest wykonywana, powinna być generalnie zrobiona laparoskopowo , a nie w formie otwartej. Leczenie polega na ablacji lub wycięciu endometriozy, elektrokoagulacji, lizie zrostów, resekcji guzów endometrialnych i przywróceniu w miarę możliwości prawidłowej anatomii miednicy. Kiedy stosuje się chirurgię laparoskopową, małe narzędzia są wprowadzane przez nacięcia w celu usunięcia tkanki endometriozy i zrostów. Z uwagi na to, że nacięcia są bardzo małe, po zabiegu na skórze pozostaną tylko niewielkie blizny, a większość osób szybko wraca do zdrowia po operacji i ma zmniejszone ryzyko zrostów. Wielu specjalistów zajmujących się endometriozą uważa, że ​​wycięcie jest idealną metodą chirurgiczną w leczeniu endometriozy.

Jeśli chodzi o głęboką endometriozę, resekcja segmentowa lub usuwanie guzków jest skuteczne, ale wiąże się z istotnym odsetkiem powikłań, który wynosi około 4,6%. Historycznie uważano, że histerektomia (usunięcie macicy) jest lekarstwem na endometriozę u osób, które nie chcą zajść w ciążę. Usunięcie macicy może być korzystne jako część leczenia, jeśli sama macica jest dotknięta adenomiozą. Należy to jednak robić tylko w połączeniu z usunięciem endometriozy przez wycięcie. Jeśli endometrioza nie zostanie usunięta podczas histerektomii, ból może się utrzymywać.

Neurektomię przedkrzyżową można wykonać w miejscu przecięcia nerwów macicy. Jednak ta technika nie jest zwykle stosowana ze względu na dużą częstość związanych z nią powikłań, w tym krwiaka przedkrzyżowego oraz nieodwracalnych problemów z oddawaniem moczu i zaparć.

 

Czy endometrioza nawraca? 

Podstawowy proces, który powoduje endometriozę, może nie ustać po interwencji chirurgicznej lub medycznej. Badanie wykazało, że bolesne miesiączkowanie nawraca w tempie 30% w ciągu roku po operacji laparoskopowej. Odrodzenie zmian ma tendencję do pojawiania się ich w tej samej lokalizacji, jeśli nie zostały całkowicie usunięte podczas operacji. Wykazano, że ablacja laserowa skutkowała wyższymi i wcześniejszymi liczbami nawrotów w porównaniu z cystektomią endometrią, a nawrót po powtórnej laparoskopii był podobny jak po pierwszej operacji. Endometrioza może powrócić po histerektomii i obustronnym wycięciu jajników i jajowodów. Prawdopodobieństwo powrotu wynosi w tym wypadku około 10% szans. Nawrót endometriozy po leczeniu zachowawczym szacuje się na 21,5% po 2 latach i 40-50% po 5 latach od zabiegu.

 

Ryzyko powikłań i bezpieczeństwo operacji miednicy

Ryzyko wystąpienia powikłań po operacji zależy od rodzaju zmiany, która została poddana operacji. Od 55% do 100% osób będzie mieć zrosty po operacji miednicy, które mogą skutkować niepłodnością, przewlekłym bólem brzucha i miednicy oraz trudnymi operacjami chirurgicznymi. Tymczasowe zawieszenie jajników metodą Trehana - techniką polegająca na zawieszeniu jajników na tydzień po operacji, może być stosowana w celu zmniejszenia częstości występowania zrostów po operacji endometriozy. Usunięcie torbieli na jajniku bez usunięcia jajnika jest procedurą bezpieczną.

 

Endometrioza, a Leczenie niepłodności

Chirurgia jest skuteczniejsza niż interwencja medyczna w leczeniu niepłodności związanej z endometriozą. Chirurgia ma na celu usunięcie tkanki podobnej do endometrium i zachowanie jajników bez uszkodzenia zdrowej tkanki. Przyjmowanie hormonalnej terapii supresyjnej po operacji może być pozytywne w odniesieniu do nawrotu endometriozy i ciąży. Procedury zapłodnienia in vitro (IVF) są skuteczne w poprawie płodności u wielu osób z endometriozą.

Podczas leczenia niepłodności ultradługie wstępne leczenie agonistą GnRH powoduje większą szansę na zajście w ciążę u osób z endometriozą w porównaniu z krótkim leczeniem wstępnym.

 

Badania

Wstępne badania na modelach mysich wykazały, że przeciwciała monoklonalne, a także inhibitory szlaku sygnałowego MyD88 mogą zmniejszać objętość zmian. Dzięki temu prowadzone są badania kliniczne nad zastosowaniem przeciwciała monoklonalnego skierowanego przeciwko IL-33 oraz anakinry - antagonisty receptora IL-1. Obiecujące wyniki przedkliniczne nakierowują badania kliniczne do testowania ekstraktów kannabinoidowych, kwasu dichlorooctowego i kapsułek z kurkumy.

 

Epidemiologia w społeczeństwie

Ustalenie, ile osób ma endometriozę, jest trudne, ponieważ ostateczna diagnoza wymaga wizualizacji chirurgicznej za pomocą chirurgii laparoskopowej. Kryteria powszechnie stosowane do ustalenia diagnozy obejmują ból miednicy, niepłodność, ocenę chirurgiczną, a w niektórych przypadkach rezonans magnetyczny. USG może zidentyfikować duże skupiska tkanek jako potencjalne zmiany endometriozy i torbiele jajników, ale nie jest to skuteczne u wszystkich pacjentek, zwłaszcza w przypadku mniejszych, powierzchownych zmian. 

Badania te sugerują, że endometrioza dotyka około 11% kobiet w populacji ogólnej. Endometrioza występuje najczęściej u osób po trzydziestce i czterdziestce; jednak może rozpocząć się już w wieku 8 lat.


Jak zapobiegać endometriozie?

Ciepłe kąpiele, termofory i poduszki grzewcze mogą szybko złagodzić ból związany z endometriozą. Z biegiem czasu poniższe zmiany stylu życia mogą również pomóc:

Zdrowa dieta - badania wykazały związek między endometriozą, a dietami ubogimi w owoce i warzywa oraz bogatymi w czerwone mięso. Niektórzy eksperci uważają, że duża ilość tłuszczu w mięsie, takim jak wołowina, zachęca organizm do wytwarzania substancji chemicznych zwanych prostaglandynami, co może prowadzić do większej produkcji estrogenu. Ten dodatkowy estrogen może powodować wzrost nadmiaru tkanki endometrium. Dodaj więcej świeżych owoców i warzyw, czyniąc je głównym składnikiem twoich posiłków. Przechowywanie w lodówce umytych i pokrojonych owoców i warzyw może pomóc w zjedzeniu większej ich ilości.
Badania wykazały również, że pomocne są produkty bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, takie jak łosoś i orzechy włoskie. Jedno z badań wykazało, że kobiety, które spożywały największą ilość kwasów tłuszczowych omega-3, były o 22% mniej narażone na rozwój endometriozy niż kobiety, które spożywały ich najmniej. Dla porównania, kobiety, które jadły najwięcej tłuszczów trans, miały o 48% wyższe ryzyko niż te, które jadły ich najmniej, więc rodzaj spożywanego tłuszczu ma znaczenie.

Unikaj również alkoholu i kofeiny - picie kawy z kofeiną i napojów gazowanych wydaje się zwiększać szanse rozwoju endometriozy, chociaż naukowcy nie są pewni tej sytuacji z uwagi na małą ilość badań. 

Ćwicz regularnie - istnieje wiele powodów, dla których ćwiczenia fizyczne to świetny sposób na radzenie sobie z endometriozą. Ćwiczenia zachęcają serce do pompowania krwi do wszystkich narządów, poprawy krążenia i wspomagania przepływu składników odżywczych i tlenu do wszystkich systemów organizmu. Kobiety, które również ćwiczą, mogą mieć mniej estrogenu i słabsze miesiączki, co z czasem może pomóc złagodzić objawy endometriozy. Badania wykazały, że im więcej czasu poświęcisz na ćwiczenia o wysokiej intensywności, takie jak bieganie lub jazda na rowerze, tym mniejsze prawdopodobieństwo zachorowania na endometriozę.
Ćwiczenia pomagają zmniejszyć stres, a ponieważ uwalniają w mózgu substancje chemiczne zwane endorfinami, mogą faktycznie łagodzić ból. Nawet kilka minut aktywności fizycznej, która sprawia, że ​​ciężko oddychasz lub pocisz się, może wywołać ten efekt. Treningi o mniejszej intensywności, takie jak joga, mogą być również korzystne, ponieważ rozciągają tkanki i mięśnie miednicy w celu złagodzenia bólu i zmniejszenia stresu.

Uporaj się ze stresem - naukowcy uważają, że stres może pogorszyć endometriozę. W rzeczywistości sam stan może być przyczyną stresu z powodu silnego bólu i innych skutków ubocznych. Znalezienie sposobów radzenia sobie ze stresem – czy to poprzez jogę, medytację, czy po prostu wygospodarowanie czasu na samoopiekę – może pomóc złagodzić objawy choroby. Pomocna może być również wizyta u terapeuty, który może udzielić wskazówek dotyczących radzenia sobie ze stresem.

Spójrz na alternatywne terapie - chociaż nie ma wystarczających badań, które wspierałyby stosowanie alternatywnych naturalnych terapii endometriozy, niektóre kobiety znajdują ulgę w swoich objawach dzięki tym technikom i stosując poniższe rozwiązania:

• akupunkturę,

• medycynę ziołową,

• ajurwedę,

• masaż.

Jeśli chcesz wypróbować alternatywną terapię, najpierw porozmawiaj z lekarzem, zwłaszcza jeśli rozważasz przyjmowanie suplementów dostępnych bez recepty. Terapie tego rodzaju mogą bowiem wywołać skutki uboczne, o których nie wiesz. Nigdy nie przekraczaj zalecanej dawki leku i suplementu, ani nie przyjmuj więcej niż jednego suplementu na raz.

Przyczyny powstawania endometriozy nie są do końca znane. Jednak niezwykle ważna jest diagnostyka endometriozy. Dzięki temu leczenie farmakologiczne, niesteroidowe leki przeciwzapalne, czy chirurgiczne leczenie endometriozy może pomóc nie tylko pozbyć się dolegliwości bólowych, lecz także problemów z płodnością. Ważne jest ustalenie ogniska endometriozy, gdyż może ono być znaczące w przebiegu endometriozy i ustaleniu najlepszej metody leczenia. Pamiętajmy, że jest to choroba, która dotyka kobiety w każdym wieku, co powoduje, że tak ważna jest profilaktyka!