Data dodania: 31-08-2019

Jod, czyli pierwiastek przyjazny organizmowi!

W większości przypadków jeśli mówimy o odpowiedniej suplementacji organizmu mamy na myśli spożywanie produktów o wysokiej zawartości żelaza czy bogatych w inne pierwiastki jak choćby m.in. magnez, wapń, czy związki organiczne jakimi są np. witaminy. Jod, bo to o nim będzie dzisiaj mowa, kojarzony jest w głównej mierze z pobytem nad polskim morzem, bowiem nasycenie powietrza jodem jest tam znaczenie wyższe niż w innych częściach polski, przez co łatwiej „dostarczyć” go do organizmu. Jednakże jod posiada również szereg innych właściwości, które pozytywnie oddziałują na pracę naszego organizmu, w szczególności na układ nerwowy. Tym samym za konieczne należy uznać zapoznanie się z tym pierwiastkiem, oraz ewentualnymi skutkami jego niedoboru.

Spis treści

SUPLEMENTACJA JODEM - DLACZEGO JEST WSKAZANA?

Z uwagi na swoje właściwości jod powinien być obowiązkowym składnikiem w każdej diecie. Jest to pierwiastek należący do grupy fluorowców, który dostarczany jest do organizmu wyłącznie zewnątrz, natomiast jego podstawową funkcją jest uczestnictwo w biosyntezie hormonów tarczycy i zapobieganie m.in. niedoczynności tarczycy czy chorobie Hashimoto. Suplementacja jodem usprawnia również działanie pozostałych gruczołów dokrewnych, do który zalicza się trzustkę, nadnercza, przysadkę mózgową czy narządy płciowe. Obecność jodu w śliniankach, jak również w błonie śluzowej żołądka, powoduje iż ma on wpływ również na układ trawienny człowieka.

Suplementacja jodem przyczynia się również do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego, zalecana jest również wszystkim kobietom w ciąży i karmiącym, ponieważ jod korzystnie działa na rozwój płodu. Należy jednak podkreślić, że pomimo wielu właściwości, obecnie rzadko w sklepach można znaleźć w czystej postaci jod jako suplement, albowiem obecny jest on głównie wsoli spożywczej. Tym samym suplementacja jodem, jak w przypadku każdego produktu, powinna być poprzedzona odpowiednią diagnostyką, w szczególności badaniem ustalającym poziomu jodu w organizmie.

JOD I TARCZYCA, TO ZWIĄZEK IDEALNY?

W ramach prowadzenia zdrowego stylu życia oraz związanej z tym odpowiedniej diety i suplementacji, to jod wymienia się najczęściej jako suplement „współpracujący” z tarczycą, albowiem to on w głównej mierze odpowiada za jej prawidłowe funkcjonowanie, w szczególności jego rola uwidacznia się w przypadku wystąpienia różnych chorób tarczycy m.in. choroby Hashimoto czy w momencie stwierdzenia niedoczynności tarczycy.

Udział jodu polega na tym, iż jest on zużywany wraz z tyrozyną przy procesie tworzenia tyroksyny (T4), z której to produkowana jest trójjodotyronina (T3). Aby móc w pełni zdiagnozować zaburzenia tarczycy, przeprowadza się badania polegające na ustaleniu w surowicy krwi poziomy hormonów: TSH, T3 i T4. Przyjmuje się, że w przpadku niedoczynności tarczycy stężenie TSH jest wysokie, a stężenia T3 i T4 niskie. W ramach szeroko rozumianego współdziałania jodu z tarczycą, należy podkreślić, że niedoczynność tarczycy wynikająca z niedoboru jodu może doprowadzić do bezpłodności.

Z chorobami tarczycy związana jest rzecz jasna choroba Hashimoto.W przypadku jej wystąpienia najważniejszym elementem jest ilość dostarczanego jodu,gdyż nieodpowiednia suplementacja jodu może spowodować większe uszkodzenie samego gruczołu, co w konsekwencji doprowadzi do pogorszenie objawów samej choroby.

Należy także podkreślić, że przy każdym zaburzeniu pracy tarczycy istotnym elementem jest zwrócenie uwagi na występowanie produktów goitrogennych, czyli wpływających na powstawanie woli tarczycowych, czyli zmian w tarczycy np. jej powiększenia.

Goitrogeny działają w ten sposób, że m.in.:

· prowadzą do zaburzenia wchłaniania jodu, a w konsekwencji ograniczają pracę tarczycy
· ograniczają działanie TPO, tj. peryoksydazy tarczycowej, odpowiedzialnej za jod tyrozyny
· negatywnie oddziałują na pracę TSH, czyli hormonu przysadki.

Do produktów goitrogennych zalicza się w szczególności:

jarmuż
kalarepę,
brukiew,
rzepę

Wiele osób stawia sobie pytanie o następującej treści: “jod w tabletkach na co pomaga”? Odpowiedź na tak postawione pytanie ciężko zawrzeć w jednym zdaniu. Długotrwały niedobór jodu może mieć wpływ do produkcji hormonów tarczycy. Z tego powodu jod na tarczycę jest ciekawą opcją suplementu, który zadba o zdrowie naszej tarczycy.

JOD, A CIĄŻA

Jod powinien być również obowiązkowym elementem diety kobiet będących w ciąży oraz karmiących, albowiem niedobory jodu w okresie ciąży mogą prowadzić do rozwoju kretynizmu,a przede wszystkim przyczyniają się do zmniejszenia masy urodzeniowej dzieci oraz ich gorszego rozwoju układu nerwowego.

Wzrost zapotrzebowania na jod w okresie ciąży spowodowany jest m.in.:

zwiększoną produkcją tyroksyny (tj. hormonu tarczycy), która jest obligatoryjna przy wytwarzaniu stanu eutyreozy (tj. prawidłowej funkcji hormonalnej tarczycy) w organizmie matki oraz realizacji podstawowych potrzeb płodu
koniecznością transportu jodu do płodu, celem produkcji hormonów przez tarczycę dziecka, w szczególności w późniejszym etapie ciąży
wydalaniem jodu z moczem w ilości większej niż u osób niebędących w „stanie błogosławionym”.

Funkcjonowanie tarczycy u kobiety w ciąży m.in. jej prawidłowość uzależniona jest od ilości jodu zgromadzonego już w okresie przedciążowym, co prowadzi do prostego wniosku, iż odpowiednia zawczasu ilość jodu zapewni produkcję hormonu tarczycowego także w sytuacji większego zapotrzebowania. Przyjmuje się, że dawką rekomendowaną jodu w dziennej diecie dla kobiet w ciąży jest 250 mcg, przy czym warto wskazać, że w USA maksymalne bezpieczne dzienne spożycie jodu dla kobiet w ciąży ustalono na 1100 µg, co stoi w sprzeczności z rekomendacją WHO, która uważa za nadmierne spożycie już 500 µg jodu dziennie.

Jak już wspomniano niewłaściwy poziom jodu może skutkować zaburzeniem funkcji poznawczych dzieci, albowiem pełni on ważną rolę w procesie rozwoju funkcji kognitywnych i intelektu.W początkowym okresie ciąży układ nerwowy płodu jest tylko i wyłącznie zależny od produkcji tyroksyny w organizmie matki, a tym samym niedobór jodu skutkuje matczyną i płodową hipotyroksynemią, której efektem są nieodwracalne uszkodzenia mózgu i związane z tym opóźnienie rozwoju umysłowego oraz zaburzenia neurologiczne.

NIEDOBÓR ORAZ NADMIAR JODU - SKUTKI

Jak w przypadku wielu substancji czy produktów odżywczych, jeżeli są one konieczne dla prawidłowego funkcjonowania, tak również w przypadku jodu jego niedobór czy też nadmiar negatywnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Przyjmuje się, że niedobór jodu może prowadzić do takich zaburzeń jako np. masowym wzrostem zachorowań w zakresie piersi, tarczycy czy jajników, macicy, a nawet prostaty. Do najbardziej widocznych, ale zarówno i niebezpiecznych efektów niedobór jodu zaliczyć należy nieodwracalny niedorozwój mózgu u płodu oraz kretynizm, które są efektem braku tego pierwiastka w okresie ciąży. W nauce wskazuje się również, że niedobór jodu może być również przyczyną zaburzeń rozrodczości i większej śmiertelności urodzeniowej dzieci.

Niewystarczająca ilość jodu w dzieciństwie skutkować może zaburzeniem pracy mózgu tj. ograniczeniem zdolności uczenia się oraz zapamiętywania i kojarzenia. Co więcej takie dolegliwości jak przemęczenie, bóle głowy czy nawet migrena także mogą być spowodowane małą ilością jodu. W licznych badaniach wykazano również związek pomiędzy niskim spożyciem jodu a chorobą włóknisto-torbielową piersi (tzw. FDB). Zarówno niedobór jodu, tak również i nadmiar jodu może być szkodliwy, gdyż we wszystkim główną, o ile nie kluczową rolę odgrywa dawka. Wskazuje się, że u osób z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy (z uwagi na ich specyfikę) ryzyko wystąpienia niepożądanych objawów może pojawić nawet przy poziomie spożycia jodu przyjętym za bezpieczny dla większości osób.

Efektem nadmiaru jodu może być m.in. nadczynność tarczycy, co prowadzi do wzmożonej pobudliwość nerwową, biegunki oraz spadku masy ciała.Przyjmuje się, że wystąpienie takich niepożądanych dolegliwości jak m.in. wzmożona czynność gruczołów ślinowych, nadmiar śluzu w oskrzelach, ale także odczyny alergiczne oraz związane z tym zmiany skórne mogą stanowić konsekwencje zbyt dużej ilości jodu w organizmie. Mając powyższe na uwadze, gwarancją bezpieczeństwa i braku szkodliwych efektów przy suplementacji jodem jest uprzednia konsultacja z właściwym specjalistą, który po badaniu zaleci nam właściwy produkt tj. jod – suplement. Mimo tego, warto podjąć także wszelkie środki by nie doprowadzić do wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości w myśl zasady: „lepiej zapobiegać niż leczyć”. W związku z tym koniecznym jest oczyszczenie organizmu z patogenów i toksyn, a następnie wzbogacenie go o selen, magnez, witaminy B2, B3 i C, ale również dostarczenie organizmowi produktów o odpowiedniej dawce żelaza, NNKT czy chlorku sodu.

PROTOKÓŁ JODOWY- CZYLI JAKI JOD SPOŻYWAĆ?

Protokołem jodowy to nic innego jak proces suplementacji jodem, czyli określenie właściwych środków, dawek czy źródeł pozyskiwania jodu. Przyjmuje się, że kod pozyskiwany jest z dwóch źródeł: organicznego i nieorganicznego (pierwiastkowego). Na przykład produkty o dużej dawce soli jodowanej zawierają jodek potasu w formie organicznej. Jednakże suplementacja jodem powinna bazować na jodzie w formie pierwiastkowej (niezwiązanej, nieorganicznej), który można spotkać np. w płynie Lugola, choć należy zaznaczyć jest jod organiczny jest zdecydowanie zabroniony dla cierpiących na chorobę Hashimoto.W Polsce zalecaną dzienną dawka jodu na dobę wyznaczono 0.15 mg (150 µg).

Jako formy suplementacji jodu wymienia się m.in.

- płyn Lugola – który należy do najpowszechniejszych i najbardziej skutecznych
- Iodoral – płyn Lugola w formie tabletki
- Biotechnics Research lodizyme – inny suplement w formie tabletek.

Warto mieć na uwadze (co dowodzą również badania), iż spora część pierwiastków m.in. fluor, chlor, brom, zmniejszają wchłanianie jodu i tym samym blokują jego metabolizm. Pierwiastki te występują np. w pastach do zębów, w wodzie na kąpieliskach, ale również i w herbatach – w szczególności tych zielonych.

PRZECIWWSKANIA DO SPOŻYWANIA JODU

Przed poddaniem się suplementacji jodu należy przeprowadzić szereg badań oraz upewnić się, czy w stan zdrowia nie zawiera do tego żadnych szczególnych przeciwskazań.

W szczególności należy sprawdzić:

ilość obecnych w organizmie metali ciężkich, gdyż ich przy zbyt dużej koncentracji, suplementacja jodem doprowadzi do uwolnienia halogenków tj. fluorków, chlorków, bromków i jodków do krwi, a w konsekwencji spowoduje zatrucie organizmu,
poziom ferrytyny w organizmie, ponieważ jej niewystarczająca ilośćferrytyny tj. poziomu żelaza w organizmie, a to ze względu na fakt, że przyjmowanie jodu co do zasady uszczupla ilość żelaza zawartego w wątrobie,
czy nie cierpimy na chorobę Hashimato, albowiem suplementacja jodem zwiększa liczbę przeciwciałw momencie rozregulowania organizmu. Jeżeli liczba przeciwciał, które w związku z chorobą Hashimoto niszczą komórki tarczycy, będzie wymagała dostarczeniawiększej ilości jodu, doprowadzi to do nierównowagi pierwiastkową,tj. jodu w porównaniu do innych pierwiastków w organizmie np. selenu.

W JAKICH PRODUKTACH ZNAJDZIEMY JOD?

Do najpowszechniejszych, a zarazem najbogatszych i naturalnych źródeł jodu zalicza produkty pochodzenia morskiego tj. glony, skorupiaki czy ryby tj. makrela, mintaj, dorsz czy tuńczyk. Za dobre źródło jodu uważa się również surowe mleko i jego przetwory, ale także jaja. Co ciekawe w wielu produktach zwierzęcych i roślinnych możemy znaleźć dużą zawartość jodu np. w brokułach, bananach, szpinaku, serze żółtym, groszku, migdałach, białym ryżu, płatkach owsianych czy oleju rzepakowym.

NORSA PHARMA Thyroset (Wsparcie Tarczycy) 3 x 45 kapsułek

Thyroset to kompleks starannie dobranych składników, które przyczyniają się do:

prawidłowego funkcjonowania tarczycy (selen)
regulacji aktywności hormonalnej (witamina B6)
zachowania zdrowych włosów i paznokci (selen, cynk) oraz skóry (biotyna, cynk)
zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia (żelazo, magnez, witaminy: C, B6, B12, foliany)
prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego (cynk, selen, żelazo, witaminy: C, D, B6, B12, foliany)
prawidłowych funkcji psychologicznych (magnez, witaminy: C, B6, B12, biotyna - witamina B7, foliany)
utrzymania prawidłowej płodności i prawidłowych funkcji rozrodczych (cynk)

NOW FOODS Thyroid Energy (Wsparcie Tarczycy) - 90 kapsułek wegetariańskich

Thyroid Energy to kompletny suplement diety wspomagający zdrową tarczycę. Teraz połączono jod i tyrozynę, dwa integralne składniki niezbędne do syntezy wydzielin tarczycy. Minerały, selen, cynk i miedź zostały dodane jako kofaktory potrzebne do prawidłowej czynności tarczycy. Ponadto NOW Thyroid Energy zawiera ajurwedyjskie ekstrakty ziołowe z Guggul (Commiphora mukul) i Ashwagandha (Withania somnifera) w celu uzupełnienia składników odżywczych.

SWANSON Kelp (Zdrowa Tarczyca) - 250 tabletek

Swanson Kelp 225 mcg to ekstrakt z alg morskich zawierających dużo jodu. Jod jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Jest pierwiastkiem występującym przede wszystkim w rybach, które nie są spożywane w odpowiednich ilościach przez ludzi.

Źródła:

Zimmermann M.B.: Iodine deficiency in pregnancy and the effects of maternal supplementation on the offspring. Am. J. Clin. Nutr. 2009; 89 (suppl): 668S–672S.
Smyth P.P.: Dietary iodine intake in pregnancy. Irish Med. J. 2006; 99: 103.
Zimmerman M.B., Jooste P.L., Pandav C.S.: The iodine deficiency disorders. Lancet 2008; 372: 1251–1262.
Grabowski M.L. i wsp.: Jakość i poziom spożycia soli kuchennej jodowanej jako podstawa profilaktyki jodowej w Polsce. Zdrowie Publiczne, 2005; 115: 11–15.
World Health Organization. United Nations Children’s Fund & International Council for the control of iodine deficiency disorders and monitoring their elimination. 2nd ed. WHO, Geneva, Switzerland, 2007.
Gietka-Czernel M. i wsp.: Zaopatrzenie w jod kobiet ciężarnych w centralnej Polsce po upływie 10 lat od wprowadzenia profilaktyki jodowej. Endokrynol. Pol. 2010; 61: 646–651.
Berbel P. i wsp.: Delayed neurobehavioral development in children born to pregnant women with mild hypothyroxinemia during the first month of gestation: the importance of early iodine supplementation. Thyroid 2009; 19: 511–519.
Velasco I. i wsp.: Effect of iodine propylaxis during pregnancy on neurcognitive development of children during the forst two years of life. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2009; 94: 3234–3241.
Delange F., Lecomte P.: Iodine supplementation: benefits outweoght risks. Drug Safety 2000; 22: 89–95
Murcia M. i wsp.: Effect of iodine supplementation during pregnancy on infant neurodevelopment at 1 year of age. Am. J. Epidemiol. 2011; 173; 804–812

Skorzystaj ze zniżki:

Autor:

Patryk Chodyniecki
Pasjonat kulturystyki, pływania oraz sportów walki. Od ponad 10 lat uprawia amatorsko sporty siłowe, które lubi łączyć na zmianę z boksem, MMA oraz pływaniem. Interesuje się również szeroko pojętą suplementacją oraz dietetyką, którą sukcesywnie wdraża w swoje treningi.