Postępowanie dietetyczne w cukrzycy typu 1

Na samym początku należy wyjaśnić czym w ogóle jest cukrzyca. Z definicji, jest to grupa chorób metabolicznych, czyli takich chorób, które są wynikiem pojawienia się błędów na różnych etapach metabolizmu. W cukrzycy ta grupa charakteryzuje się przewlekłą hiperglikemią (hiper czyli wskazujący na wysoki poziom, a w tym przypadku chodzi dokładnie o wysoki poziom stężenia cukru we krwi), powstałą w wyniku zaburzeń wydzielania i/lub działania insuliny. Dla ciekawych: z danych udostępnionych przez Międzynarodową Federację Cukrzycy obecnie około 425 milionów osób choruje na cukrzycę, a szacuje się, że w 2045 r. liczba osób cierpiących na tą jednostkę chorobową wzrośnie do 629 milionów.

Spis treści

CZYM JEST CUKRZYCA?

Na samym początku należy wyjaśnić czym w ogóle jest cukrzyca. Z definicji, jest to grupa chorób metabolicznych, czyli takich chorób, które są wynikiem pojawienia się błędów na różnych etapach metabolizmu. W cukrzycy ta grupa charakteryzuje się przewlekłą hiperglikemią (hiper czyli wskazujący na wysoki poziom, a w tym przypadku chodzi dokładnie o wysoki poziom stężenia cukru we krwi), powstałą w wyniku zaburzeń wydzielania i/lub działania insuliny. Dla ciekawych: z danych udostępnionych przez Międzynarodową Federację Cukrzycy obecnie około 425 milionów osób choruje na cukrzycę, a szacuje się, że w 2045 r. liczba osób cierpiących na tą jednostkę chorobową wzrośnie do 629 milionów.

GLUKOZA I JAK DZIAŁA?

Glukoza sama w sobie jest bardzo ciekawa i ważne jest, aby zrozumieć jej działanie, bo poziom glukozy we krwi jest dość krótkotrwałym wskaźnikiem. Możemy mieć np. taką sytuację, gdzie kilka dni większego spożycia węglowodanów/cukrów może znacznie podnieść poziom glukozy, a idąc w odwrotnym kierunku i spożywając mniejszą ilość węglowodanów, możemy obniżyć jej poziom.

A jak to jest w sytuacjach stresujących? Jak wtedy reaguje nasz organizm ? Glukoza jest preferowanym źródłem energii dla naszego ciała, więc w okresie podwyższonego stresu tzw. hormony stresu jak kortyzol i epinefryna podnoszą się i powodują przez to, podwyższenie się poziomu cukru we krwi. Jest to następstwo tego, aby w sytuacji „walcz i uciekaj” , która potencjalnie zagraża naszemu życiu, nie zabrakło nam energii. Dlatego dość często spotykać się można z sytuacją, gdzie poziom glukozy może być podwyższony u osoby, która zwyczajnie bardzo się stresuje podczas pobierania krwi i jest to dla niej niezwykle przerażające wydarzenie. Kolejną ciekawostką niech będzie to, że nawet przy poście trwającym 40 dni poziom glukozy we krwi utrzymuje się na poziomie 70mg/dl.

OD CZEGO ZALEŻY PODNIESIONY POZIOM GLUKOZY?

Mając wyjaśnione podstawy, idziemy trochę dalej. Odpowiemy na zasadnicze pytanie: od czego zależy podniesiony poziom glukozy? Najczęstszą przyczyną jest spożywanie zbyt dużej ilości węglowodanów, co z kolei w dłuższym odstępie czasowym może prowadzić do takich właśnie chorób jak cukrzyca, nowotwór czy choroby serca.

Możliwe są też różne zaburzenia w regulacji poziomy cukru we krwi, które będą wpływać na jej podniesiony poziom. Trzustka może np. nie wytwarzać odpowiedniej ilości insuliny, a jak wiemy, insulina ma za zadanie dostarczać i magazynować glukozę we krwi. W przypadku, kiedy trzustka wydziela zbyt małą ilość insuliny, glukoza nie może się dostać do komórek, w konsekwencji czego mamy jej podwyższony poziom we krwi.

Może również być sytuacja, kiedy to receptory insuliny nie działają odpowiednio i wtedy pomimo odpowiedniego poziomu insuliny, glukoza również nie dostanie się do komórek. Cukrzyca typu pierwszego, dawniej nazywana była insulinozależną lub młodzieńczą i stanowi około 8-10% wszystkich zachorowań na cukrzycę. W tym przypadku ujawnia się ona z powodu bezwzględnego niedoboru insuliny, co jest skutkiem destrukcji komórek beta wysp trzustkowych.

JAK WYGLĄDA LECZENIE CUKRZYCY TYPU 1 ?

Podstawowym elementem terapii jest substytucja insuliny (często na filmach widać charakterystyczne wstrzyknięcia insuliny podskórnie). Leczenie cukrzycy obejmuje również przestrzeganie zaleceń żywieniowych oraz systematyczną aktywność fizyczną. Dzięki nowoczesnej technologii oraz doskonalszym metodom podawania insuliny, a także bardziej precyzyjnym narzędziom samokontrolującym, żywienie pacjenta z cukrzycą typu 1, wcale nie musi być restrykcyjne, a postępowanie żywieniowe nie musi odbiegać od panujących zasad racjonalnego żywienia, które jest skierowane do osób zdrowych. Dlatego zaleca się, aby żywienie było zbilansowane, urozmaicone, dostosowane do płci oraz wieku, a także rozmiarów ciała, prowadzonej aktywności fizycznej i stanu zdrowia pacjenta.

Zalecenia żywieniowe skierowane do osób chorujących na cukrzycę według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w 2019

SKŁAD DIETY	ZALECENIA
Węglowodany	Brak wystarczających dowodów naukowych na ustalenie jednej, optymalnej ilości węglowodanów. Można przyjąć 45% udział węglowodanów w dziennej wartości energetycznej U osób o bardzo wysokiej aktywności fizycznej możliwy jest większy udział energii pochodzącej z węglowodanów (około 60%) U osób o niskiej aktywności fizycznej przy współistnieniu innych chorób można czasowo zastosować niski udział energii z węglowodanówo (25-45%) W sytuacji podaży węglowodanów o niskim IG oraz dużym udziale błonnika w diecie mogą one stanowić nawet 60% wartości energetycznej diety Węglowodany powinny głównie pochodzić z pełnoziarnistych produktów zbożowych, zwłaszcza o niskim IG. Zaleca się ograniczenie węglowodanów prostych, cukrów dodanych oraz tzw. Free sugars (cukier, słodycze, miód, napoje owocowe) Słodziki w dawkach rekomendowanych przez producenta Korzystną substancją słodzącą jest stewia Ilość fruktozy w ciągu dnia nie powinna przekroczyć 50g. Błonnik pokarmowy zalecany jest w minimalnej ilości 25g na dobę lub 15g/1000kcal
Białka	Ilość białka w diecie powinna być ustalana indywidualnie. Ogólny udział energii z białka powinien wynosić 15-20% (ok. 1-1,5 g/kg m.c na dobę) Nie ma konieczności ograniczania białka zwierzęcego, u niektórych pacjentów korzystna będzie zmiana białka zwierzęcego na roślinne.
Tłuszcze	Udział tłuszczu w diecie powinien być taki jak w diecie u osób zdrowych i może wahać się od 25% do 40% wartości energetycznej diety, przy wysokiej podaży tłuszczu szczególnie ważny jest udział poszczególnych rodzajów kwasów tłuszczowych. Tłuszcze nasycone powinny stanowić mniej niż 10% wartości energetycznej diety. Tłuszcze jednonienasycone powinny zapewnić do 20% wartości energetycznej diety. Tłuszcze wielonienasycone powinny stanowić około 6-10% wartości energetycznej diety.
Alkohol	Spożywanie alkoholu przez osoby chore na cukrzycę nie jest zalecane. Chorego należy poinformować, że alkohol hamuje uwalnianie glukozy z wątroby i w związku z tym jego spożycie (zwłaszcza bez przekąski) może sprzyjać rozwojowi niedocukrzenia. Dopuszcza się spożywanie czystego alkoholu etylowego (w przeliczeniu) w ilości nie większej niż 20g/dobę przez kobiety i 30g/dobę przez mężczyzn.
Sól kuchenna	Ilość soli pochodzącej ze wszystkich źródeł nie powinna przekraczać 5g na dobę

JAKIE SĄ ZASADY LICZENIA WYMIENNIKÓW WĘGLOWODANOWYCH I BIAŁKOWO - TŁUSZCZOWYCH?

Umiejętność szacowania dawki insuliny na posiłek jest jedną z najważniejszych, a zarazem najtrudniejszych czynności w terapii cukrzycy typu 1. Tutaj z pomocą przychodzi nam dietetyk lub diabetolog, którego zadaniem jest przeprowadzenie właściwej edukacji w zakresie prawidłowego przeliczania spożywanego jedzenia na określoną dawkę insuliny.

PODSUMOWANIE

Wiemy, że prawidłowe żywienie stanowi integralną część właściwego postępowania terapeutycznego w cukrzycy. Zawsze należy udać się do wykwalifikowanego dietetyka lub diabetologa i podjąć indywidualną współpracę.

Niezbędnymi czynnikami, poprzez które uzyskamy prawidłowe parametry wyrównania metabolicznego w cukrzycy to:

odpowiedni dobór produktów spożywczych,
właściwa ich ilość oraz rozkład w ciągu dnia,
świadomość jaki wpływ ma żywność na wartość stężenia glukozy we krwi.

ALINESS Olej z Nasion Czarnuszki 2% 500mg (Regulacja Glukozy we Krwi) 120 Kapsułek

ForMeds Berberine Bicaps® (Berberyna, Regulacja glukozy we krwi) 450mg 60 Kapsułek wegetariańskich

SOLGAR Modulatory Glukozy 60 Tabletek

Skorzystaj ze zniżki:

Bibliografia:

1. Food Forum Casebook Diety i plan żywieniowy w różnych jednostkach chorobowych „Postępowanie dietetyczne w cukrzycy typu 1” mgr Sylwia Stróżyk.

2. Lothar Ursinus „Co mówi Twoja krew. Holistyczne spojrzenie na wyniki badań laboratoryjnych”
3. Michał Undra „Interpretacja badań krwi – Twój przewodnik”

Autor:

Paulina Kopeć - trener personalny Strengt Coach Performance i doradca żywieniowy. Ukończyła takie kursy jak dietetyka i suplementacja level I i II w Mauricz Training Center, szkoliła się w Centrum Szkoleń Sportowych w tematyce kształtowania kobiecej sylwetki, suplementacji w kształtowaniu sylwetki oraz periodyzacji diety redukcyjnej. Specjalizuje się w treningu kulturystycznym oraz prawidłowej redukcji tkanki tłuszczowej i budowaniu masy mięśniowej.

alt