Niedobór witaminy D, a ciężki przebieg COVID-19

Jak niedobór witaminy D może wpłynąć na ciężki przebieg Covid-19?

Niedobór witaminy D może znacząco wpływać na ciężki przebieg COVID-19, co potwierdzają liczne badania naukowe. Ta kluczowa witamina odgrywa istotną rolę w modulowaniu odpowiedzi immunologicznej organizmu, a jej niedobór może prowadzić do osłabienia funkcji obronnych. W przypadku zakażenia SARS-CoV-2, pacjenci z niedoborem witaminy D są narażeni na zwiększone ryzyko rozwinięcia ciężkiej postaci choroby. Badania wykazały, że osoby z poziomem 25-hydroksywitaminy D poniżej 20 ng/ml mają nawet 14-krotnie wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia ciężkiego lub krytycznego przebiegu COVID-19 w porównaniu do osób z prawidłowym poziomem witaminy D. 

Co więcej, śmiertelność wśród pacjentów z niedoborem witaminy D sięgała alarmujących 25,6%, podczas gdy u osób z odpowiednim poziomem wynosiła zaledwie 2,3%. Niedobór witaminy D przyczynia się do nadmiernej reakcji zapalnej organizmu, znanej jako "burza cytokinowa", która jest charakterystyczna dla ciężkich przypadków COVID-19. 

Ponadto, witamina D wspomaga produkcję peptydów przeciwdrobnoustrojowych, takich jak katelicydyna, które odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu infekcji wirusowych. W świetle tych danych, utrzymanie odpowiedniego poziomu witaminy D jawi się jako istotny czynnik w zapobieganiu ciężkiemu przebiegowi COVID-19 i potencjalnie zmniejszaniu śmiertelności związanej z tą chorobą.
 

Kto jest najbardziej zagrożony ciężkim przebiegiem Covid-19?

Nie mniej jednak należy zaznaczyć, że ok 80-85% pacjentów, którzy mają wynik pozytywny na obecność wirusa, przechodzi go bezobjawowo lub cierpi przy tym na choroby współistniejące i samoograniczające się.

Jakie są czynniki ryzyka śmiertelności na COVID-19

Patrząc na mechanizmy leżące u podstaw poważnego przebiegu COVID-19, powinniśmy uwzględnić również takie czynniki ryzyka śmiertelności jak:

wiek oraz problemy medyczne np.:

- przewlekłe zapalenie oskrzeli,

- rozedma płuc,

- niewydolność serca

- czy cukrzyca.

 

Jakie osoby leżą w grupie ryzyka przy COVID-19

Do grupy ryzyka zaliczyć należy dodatkowo osoby:

• po przeszczepach zarówno narządowych, jak i szpiku kostnego,

• które przyjmują immunosupresje,

• chore onkologicznie przyjmujące chemioterapię,

• które są dializowane,

• chorujące na HIV.

Takie osoby będą narażone na cięższy przebieg infekcji wirusem, który wywołuje covid-19, ale nie tylko one. Istnieje wiele innych czynników, zaburzających równowagę układu odpornościowego, o których należy pamiętać.
 

Jakie są skutki niedoboru witaminy D?

Wiemy już i nie ulega to żadnym wątpliwościom, że witamina D odgrywa znaczącą rolę w układzie odpornościowym, a jej niedobory postulowane  są z:

• Skłonnością do infekcji,

• Reakcją immunologiczną przeciwko własnym tkankom,

• Zwiększoną częstością zachorowań na nowotwory złośliwe – przede wszystkim piersi, jelita grubego, prostaty i nerek,

• Zwiększoną częstością zachorowań na choroby układu sercowo - naczyniowego, takimi jak zawały serca i udary mózgu,

• Zaburzeniami gospodarki węglowodanowo - tłuszczowej.

Jaki jest wpływ cukrzycy na przebieg COVID-19?

Analizując zaburzenia gospodarki węglowodanowo - tłuszczowej wiemy, że cukrzyca współistniejąca, powoduje rozregulowanie układu immunologicznego i nasilenie choroby po zakażeniu koronawirusem zespołu oddechowego (MERS-CoV).

Wg najnowszych doniesień ze środowiska dietetycznego, zostały przeprowadzone badania epidemiologiczne, które wykazały, że cukrzyca jest pierwotną, towarzyszącą chorobą związaną z poważną infekcją MERS-CoV.

Model badania polegał na tym, że myszy stawały się podatne na MERS-CoV, poprzez ekspresję ludzkiego enzymu DPP4, a cukrzycę typu 2 wywoływano, przez wprowadzenie diety wysokotłuszczowej. Po zakażeniu wirusem  myszy z cukrzycą przechodziły przedłużoną fazę poważnej choroby oraz miały opóźniony proces rekonwalescencji o 21 dni. Zwiększone nasilenie choroby, które obserwujemy u osób z MERS i współistniejącą przy tym cukrzycą typu 2, jest prawdopodobnie spowodowane, rozregulowaną odpowiedzią immunologiczną, co powoduje cięższa i dłuższa patologię płuc.

Wiemy też, że witamina D odgrywa istotną rolę w modulowaniu zarówno wrodzonej jak i adaptacyjnej odpowiedzi immunologicznej. Nasuwa się teraz zasadnicze pytanie:
 

Jak sprawdzić niedobór Witaminy D?

Stężenie witaminy D3 oraz jej metabolitów można oznaczyć w surowicy krwi. Ważne jest, aby podkreślić i uzmysłowić każdemu z osobna, że metoda oznaczenia niezmienionej witaminy D uważana jest w środowisku specjalistycznym za dość zawodną. Z uwagi na hydrofobowość tego związku i jego krótki czas półtrwania w surowicy. Jednakże oznaczenie 25-OH-D ma również zalety, ponieważ z uwagi, że obejmuje metabolity D2 i D3 jest względnie tanie. Natomiast musimy pamiętać, że w niektórych przypadkach zaburzeń przemiany witaminy D może dać błędne informacje. Wreszcie  możemy oznaczyć aktywną postać D3 czyli kalcytriol.

Które oznaczenie witaminy D najlepiej wybrać?

Takie dylematy zawsze należy skonsultować z lekarzem specjalizującym się w danej dziedzinie i dopiero po wybraniu odpowiedniej metody i po oznaczeniu stężenia witaminy D możemy dobierać odpowiednią pod tym kątem suplementację.

Jak dysbioza jelitowa wpływa na odporność?

Znaczenie mikrobioty jelitowej w rozwoju odporności przestało już kogokolwiek dziwić. W naszym przewodzie pokarmowym znajduje się około 70% komórek immunokompetentnych w postaci tzw. GALT czyli z angielskiego gut-associated lymphoid tissue, a w najprostszym języku tkanki limfatycznej związanej z jelitem. Do prawidłowej pracy całego układu odpornościowego niezbędna jest, właściwa kolonizacja przewodu pokarmowego. Wśród mikrobioty jelitowej stwierdzono gatunki, które aktywują receptory i powodują, że komórki odpornościowe są w gotowości.

To bakterie jelitowe uczą nasz układ odpornościowy odróżnić wroga od przyjaciela, a zdrowe jelito to również zdrowy układ odpornościowy. Na późniejsze kształtowanie się ekosystemu jelitowego, a co za tym idzie prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, ma bardzo duży wpływ nasz tryb życia. Przewlekły i chroniczny stres, nadużywanie niektórych leków takich jak antybiotyki, a także inhibitory pompy protonowej, śmieciowa i niezróżnicowana dieta, a nawet nadmierna aktywność fizyczna, mogą prowadzić do zaburzeń w układzie odpornościowym i jego osłabienia.

Dużą moc w zwalczaniu patogenów możemy osiągnąć dzięki zróżnicowanej mikrobiocie jelitowej, a poprzez proces trawienia pozyskamy np. związki mineralne, które jak wiemy bez bakterii byłyby nieodstępne. Bez tych bakterii nie potrafilibyśmy ich wchłonąć. Dr n.przyr. Anna Romaniuk, która obroniła doktorat z immunologii w Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN, w artykule dla FoodForum pisze: „Niedobory składników mineralnych – szczególnie magnezu, cynku czy selenu – mogą powodować m.in. zaburzenia metylacji i nadmierną akumulację metali ciężkich, w tym m.in. rtęci, co z kolei wpływa na pulę dostępności glutationu, promując odpowiedź immunologiczną typu Th2 i osłabiając Th1, czyli odporność antywirusową”.


Jak zróżnicowanie diety wpływa na zdrowie?

Trochę od genetyki, a głównie jednak od diety, a konkretyzując od stopnia jej zróżnicowania i gęstości odżywczej. Członkowie społeczności w krajach wysokorozwiniętych średnio jedzą około 54 produktów różnych pokarmów, a plemiona słynne z długowieczności takie jak np. pasterskie plemiona Hunzów żyjące w Pakistanie, potrafią zjeść około 200 różnych produktów w przeciągu jednego tygodnia. Członkowie tego specyficznego plemienia nie zapadają na takie choroby jak cukrzyca, otyłość, nowotwory, czy schorzenia układu krążenia, a potrafią dożyć w doskonałym zdrowiu nawet do 140 lat.

Jak długotrwały stres wpływa na zdrowie?

Jednym z wielkich wrogów, z którym przychodzi się zmagać człowiekowi w codzienności,  jest stres i to on ma również kluczowe znaczenie przy odporności. Jakbyśmy mieli zdefiniować stres to można go opisać, jako reakcję organizmu na wydarzenia, które zakłócają równowagę organizmu, obciążają lub przekraczają nasze zdolności do skutecznego radzenia sobie z potencjalnie trudną sytuacją. W większości przypadków u ludzi jednym z układów, który reaguje jako pierwszy, choć nie tylko, jest układ opornościowy. Wiemy, że ewolucyjnie stres był potrzebny, żeby pomóc w zwalczaniu wroga lub zabić zwierzynę i pozyskać w ten sposób pokarm, jednakże w dzisiejszych czasach jesteśmy pod wpływem chronicznego stresu, a on tylko osłabia nasz układ opornościowy. Taki bardzo ostry stres powinien trwać najwyżej kilka minut, wtedy to właśnie mobilizowane są leukocyty do krwioobiegu, które potencjalnie przygotowują nasz organizm do możliwych obrażeń lub infekcji czyli tzw. „walki lub ucieczki’. Natomiast stres chroniczny związany jest z permanentnie wysokim poziomem limfocytów, zarówno Th1 jak i Th2 – co potencjalnie może mieć różne konsekwencje zdrowotne i może zwiększać ryzyko chorób przewlekłych.

Wnioski

Analizując to co ma wpływ na nasz układ odpornościowy, powinniśmy najpierw zastanowić się jak o niego dbać. Zawsze najlepszym sposobem są kontrolne wizyty u dobrego specjalisty, który zleci wykonanie podstawowych lub zaawansowanych badań i dopiero na ich podstawie będziemy mogli dobrać odpowiednią suplementację. Najważniejsze w tym wszystkim jest to, aby posiadać świadomość co możemy zrobić i na co mamy wpływ, aby dbać o nasz układ opornościowy.

Przeczytaj również
Sport po COVID-19

SEEKING HEALTH Optimal Vitamin D3 2000IU Drops (Odporność i Zdrowie Kości) 30ml

THORNE Vitamin D3-K2 (Witamina D3K2) 1000 IU/200 mcg 30ml

Doctor's Best Vitamin D3 2000IU (Witamina D3) 180 Softgel