Metionina, czyli aminokwas niedoceniony

CZYM JEST METIONINA?

Metionina należy do grupy aminokwasów egzogennych tj. niezbędnych dla człowieka, który zawiera m.in. siarkę i służy przede wszystkim do translacji, czyli syntezy białek, co więcej należy podkreślić, że jest pierwszym przyłączanym aminokwasem podczas procesu budowy łańcucha polipeptydowego.

Jako, że metionina jest organicznym związek chemicznym, spotkać możemy ją w różnych formach, m.in. wS-adenozylometioninie, będącej pochodną adenozyny i metioniny. S-adenozylometionina to aktywna metabolicznie forma metoniny, będąca dostawcą grup metylowych (donor grup -CH3). Grupy metylowe są przenoszone na związki aminowe przy udziale enzymów – metylotransferaz. W tym zakresie metionina bierze czynny udział w detoksykacji, czyli procesowi odtruwania organizmu, jak również reguluje keratynizację (inaczej rogowacenie) tj. wytwarzania naskórka, włosów oraz paznokci.

Ponadto metionina jest elementem koniecznym w procesie syntezy kwasów nukleinowych, choliny, betainy glicynowej, fosforanu kreatyny i adrenaliny, albowiem zwiększa syntezę glutationu, czyli gamma-glutamylo-cysteinyloglicyna. Glutation to organiczny związek chemiczny, którego za sprawą zredukowanej formy i za pomocą wolnej grupie tiolowej wspomaga redukcję nadtlenków, w ten sposób, że wychwytuje reaktywne czynniki elektrofilowe, jednocześnie chroniąc pozostałe komórki przed szkodliwym działaniem toksyn. Warto również dodać, że glutation usuwa toksyny z ustroju związków azotowych i chlorowcopochodnych.

 

GDZIE ZNALEŹĆ METIONINĘ?

Metionina jest dostarczana do organizmu człowieka podczas posiłków. Niewątpliwie dla osób nieposiadających odpowiedniej wiedzy nazwa tego związku organicznego nie zdradza w żaden sposób, w jakich produktach możemy ją znaleźć. Głównym źródłem metioniny są produkty mięsne, natomiast dla osób, u których mięso jest wyłączone z diety m.in. wegetarian, idealną alternatywą są rośliny strączkowe tj. fasola, groszek czy soczewica, które mimo tego, że należą do warzyw, to w swoim składzie zawierają metioninę, lecz w ilości mniejszej niż ilość występująca w żywności pochodzenia zwierzęcego. Wyjątkiem stanowią jedynie nasiona sezamu oraz orzecha brazylijskiego. Nie zmienia to faktu, że metionina jest związkiem występującym w wielu produktach żywieniowych, a wobec jej właściwości i co za tym idzie wpływu na organizm człowieka, wręcz obowiązkiem powinno być jej spożywanie.
 

JAK POWSTAJE METIONINA?

Kluczem do zrozumienia działania metioniny w organizmie człowieka i wszystkich procesów, z którymi jest wiązana, jest wydzielenie poszczególnych etapów powstania metioniny, zatem słusznym jest ukazanie cyklu przemian metioniny, homocysteiny i cysteiny, które wspólnie określa się cyklem metylacyjnym:

1. Efektem cyklu w pierwszej kolejności jest wytworzenie glutationu, czyli bardzo istotnego antyoksydant komórkowy, ściśle związanego z przyswajaniem takich minerałów jak miedź czy cynk.

2. W dalszej kolejności powstaje S-adenozylometionina (SAMe), czyli najefektywniejszy dawca grupy metylowej w organizmie, chroniący wątrobę i umożliwiający liczne przemiany chemiczne, jak również będący najskuteczniejszym antydepresantem oraz niejako środkiem przeciwbólowym na dolegliwości stawów.

 

JAKIE SĄ WŁAŚCIWOŚCI METIONINY?

Metionina posiada wiele funkcji, wspomagających organizm w prawidłowym, codziennym funkcjonowaniu. Ze względu na swoje właściwości, metionina działa m.in. w ten sposób, że:

- zakwasza mocz i żółć, przez co jest w stanie wykazać korzystne działanie w przypadku zapobiegania wytrącaniu się złogów w drogach moczowych i żółciowych, nie dopuszczając tym samym do ich zakażenia.

- jest składnikiem koniecznym przy syntezie glutationu, jednego z najistotniejszych związków w zakresie ochrony organizmu przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników i toksyn.

- przyjmuje się, że w przypadku zażywania jednocześnie z paracetamolem (lub innym lekiem należącym do tej grupy) istnieje możliwość pozytywnego wpływu na wątrobę i nerki poprzez zapobiegnięcie ich uszkodzeniu.

- pomaga w leczeniu zatruć lekami hepatoksycznymi, alkoholem czy amoniakiem.

- wspomaga naturalne procesy regeneracji tkanki łącznej, skóry, włosów i paznokci, ale także w celu złagodzenia objawów trądziku.

 

JAKIE SĄ POTENCJALNE KORZYŚCI Z SUPLEMENTACJI METIONINY?

Suplementacja metioniny może przynieść szereg korzyści zdrowotnych, szczególnie dla osób z jej niedoborem. W pierwszej kolejności, może znacząco poprawić syntezę białek w organizmie, co jest kluczowe dla prawidłowego wzrostu i regeneracji tkanek. Badania wykazują, że suplementacja metioniny może zwiększyć syntezę białek mięśniowych nawet o 20-30%, co jest szczególnie istotne dla sportowców i osób starszych.

Metionina odgrywa również ważną rolę w produkcji glutationu - potężnego przeciwutleniacza chroniącego komórki przed stresem oksydacyjnym. Suplementacja może zwiększyć poziom glutationu nawet o 50%, co przekłada się na wzmocnienie układu odpornościowego i spowolnienie procesów starzenia. Ponadto, metionina jest niezbędna do syntezy kreatyny, która poprawia wydolność fizyczną i wspomaga budowę masy mięśniowej. Badania pokazują, że suplementacja metioniny może zwiększyć poziom kreatyny w mięśniach o 15-20%.

W kontekście zdrowia wątroby, suplementacja metioniny może być szczególnie korzystna. Aminokwas ten wspomaga detoksykację organizmu i chroni komórki wątrobowe przed uszkodzeniem. Badania kliniczne wykazały, że suplementacja metioniny może zmniejszyć stłuszczenie wątroby nawet o 30-40% u pacjentów z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby. Dodatkowo, metionina jest prekursorem S-adenozylometioniny (SAM), związku o właściwościach przeciwdepresyjnych. Suplementacja może więc potencjalnie łagodzić objawy depresji i poprawiać nastrój, choć w tym obszarze potrzebne są dalsze badania.


 

DLACZEGO NALEŻY PILNOWAĆ STĘŻENIA METIONINY?

W przypadku niedoboru witamin B12, B6 lub kwasu foliowego, poziom homocysteiny w organizmie może ulec znacznemu podwyższeniu. W sytuacji prawidłowej pracy narządów tj. występowaniu procesów fizjologicznych w klasycznej postaci, homocysteina pozostaje biologicznie nieaktywna. Jednakże w momencie braku adekwatnego wsparcia ze strony organizmu i co za tym idzie braku odpowiedniego przekształcenia metoniony, homocysteina „przeżywa swój rozkwit”.

Homocysteina jest szkodliwym aminokwasem, który może spowodować zniszczenie wewnętrznej wyściółki tętnicy, a także innych komórek organizmu, co w konsekwencji prowadzi do procesu odkładania tłuszczu, który z koeli znacząco zwiększa ryzyka zawału serca czy udaru mózgu.

JAKIE GRUPY OSÓB SĄ NARAŻONE NA NIEDOBÓR METIONINY?

Niedobór metioniny może dotknąć różne grupy osób, szczególnie te o specyficznych dietach lub schorzeniach. Wegetarianie i weganie są szczególnie narażeni, gdyż metionina występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Badania wykazują, że osoby na diecie roślinnej mogą spożywać nawet o 30-50% mniej metioniny niż osoby na diecie mieszanej. Osoby starsze również często borykają się z niedoborem tego aminokwasu ze względu na zmniejszone wchłanianie składników odżywczych i ograniczone spożycie białka. Szacuje się, że nawet 30% osób powyżej 65 roku życia może mieć niewystarczającą podaż metioniny w diecie.

Pacjenci z chorobami wątroby, takimi jak marskość czy stłuszczenie, są kolejną grupą ryzyka, ponieważ wątroba odgrywa kluczową rolę w metabolizmie metioniny. Zaburzenia jej funkcjonowania mogą prowadzić do nieprawidłowego przetwarzania tego aminokwasu. Osoby z zaburzeniami wchłaniania, takimi jak celiakia czy choroba Leśniowskiego-Crohna, również mogą mieć trudności z przyswajaniem odpowiedniej ilości metioniny z diety. Ponadto, sportowcy wyczynowi i osoby intensywnie trenujące mają zwiększone zapotrzebowanie na metioninę ze względu na jej rolę w regeneracji tkanek i syntezie białek mięśniowych.


DO CZEGO MOŻE DOPROWADZIĆ NIEDOBÓR METIONINY?

Niedobór metioniny w organizmie człowieka, zdaniem wielu specjalistów, m.in. Mauro G. Di Pasquale, który badał skutek zbyt niskiej ilości metioniny w organizmie, intensyfikuje tendencję tłuszczów do peroksydacji, tj. procesu, polegającego na tym, iż wolne rodniki pozbawiają lipidy elektronów w błonach komórkowych, a finalnie niszcząc komórki. W uznaniu naukowca brak zachowania równowagi aminokwasów, w szczególności niedobór metioniny, prowadzi do zwiększonego ryzyka wystąpienia miażdżycy, które jest efektem zwiększenia obiegu cholesterolu oraz wyższej skłonności lipidów do peroksydacji. Istotnym zatem jest, by dostarczając metioninę organizmowi, nie zapominać jednocześnie o czynnikach, które regulują procesy jej przemian w organizmie, do których zaliczyć należy trimetyloglicynę, witaminę B6, B12, pirydoksalo-5-fosforan3 (aktywna forma witaminy B6), a także kwas foliowy. Zgodnie bowiem ze starym przysłowiem „lepiej zapobiegać, niż leczyć”.

 

JAK DAWKOWAĆ METIONINĘ?

Zapotrzebowanie u dorosłego człowieka wynosi 20 mg metioniny na kg masy ciała. Idealną dawką metioniny będzie dawka 1-5 g na dobę, podawana w dwóch porcjach, co najmniej przez okres kilku miesięcy. W przypadku dłuższej terapii skuteczną i adekwatną metioniny jest dawka 500-800 mg/dobę. Jeżeli doszło do zatrucia zaleca się stosować 2,5 g metioniny co 4 godziny, obowiązkowo wraz z witaminą C (500 mg). Jeśli metionia stosowana jest w celu zwalczenia przewlekłego trądzik, choroby włosów lub paznokci zaleca się przyjmowanie 500 mg 2 razy dziennie przez co najmniej 6 miesięcy.

 

L-METIONINA W KULTURYSTYCE

Warto również poświęcić kwestię stosowania metioniny w kulturystyce. Mając na względzie rolę L-metioniny w procesie wytwarzania białek, część osób zawodowo uprawiających kulturystykę zażywało niniejszy aminokwas jako uzupełnienie diety, z nadzieją na szybki przyrost masy mięśniowej.

L-metionina, o czym już wspominano pośrednio, należy do aminokwasów w strukturze łańcuchów peptydowych, a jej niedobór może prowadzić do osłabienia zdolności syntezy nowych białek nitki, co w konsekwencji prowadziłoby do obniżenia wzrostu mięśni i możliwości odzysku sił po treningu.

Dla osób zawodowo trudniących się kulturystyką zaleca się spożywanie przynajmniej 1 g białka na kilogram chudego masy mięśniowej. Jednakże pomimo wielu starań, żadne z przeprowadzonych do tej pory badań naukowych nie wykazało, jakoby zwiększone spożycie l-metioniny prowadziło do zwiększonej syntezę białek mięśniowych.
 

SKUTKI UBOCZNE I PRZECIWWSKAZANIA STOSOWANIA METIONINY

Metionina dostarczana do organizmu zgodnie z zaleceniami, nie wywołuje żadnych skutków ubocznych czy też niepożądanych dolegliwości. Kluczem jest przyjęcie odpowiedniej do potrzeb dawki, bowiem jak mawiał niemiecki lekarz Parcelsus „Omnia sunt venena, nihil est sine veneno. Sola dosis facit venenum”tzn. „Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę”.

Nadmiar metioniny w organizmie może spowodować np..: nudności, senność, zaparcia, bóle głowy, zakwaszenie organizmu czy obniżenie poziomu kwasu foliowego. Ponadto metionina nie powinna być zażywana w szczególności przez kobiety ciężarne, karmiące piersią oraz stosujące antykoncepcję hormonalną.

Co więcej, mając na względzie właściwości metioniny oraz specyfikę poszczególnych chorób, szczególną uwagę czy nawet rezygnację ze stosowania metioniny zaleca się osobom cierpiącym na:

1. Schizofrenię – albowiem duże dawki (tj. w ilości większej niż 20 g na dobę) mogą powodować dezorientację, pobudzenie, bezsenność lub inne podobne objawy.

2. Wirusowe zapalenie wątroby – gdyż zakłada się, że metionina może zwiększać syntezę składników białkowych i nukleinowych wirusa.

3. Kwasicę metaboliczną i kanalikowo-nerkową, ciężką niewydolność wątroby, kamicę moczanową – a to z uwagi na ich specyfikę.

Przeczytaj również
Acetylocholina - czym jest?

JARROW FORMULAS SAMe 200 - 60 tabletek

Jarrow Formulas® SAMe 200 zapewnia pełne 200 mg SAMe (wydajność netto) z 400 mg disiarczanu tosylanu SAMe. SAMe 200 jest wytwarzany w niskiej temperaturze i niskiej wilgotności i jest powlekany powłoką odporną na kwas żołądkowy, aby zapewnić biologicznie aktywny produkt. Obecny we wszystkich żywych komórkach SAMe jest metabolitem metioniny (niezbędnego aminokwasu).
 

Doctor's Best SAM-e 400, Double-Strength - 30 tabletek wegetariańskich

Doctor’s Best SAM-e poprawia nastrój i promuje zdrowie poznawcze. SAM-e jest niezbędny dla zdrowego metabolizmu głównych przekaźników mózgu, dopaminy, serotoniny i noradrenaliny. Udowodniono, że SAM-e promuje odpowiednia pracę stawów, mobilność oraz wspomaga zdrowie wątroby i detoksykację.